२०१४ ला निरोपाची ट्रिप महाराष्ट्राच्या बाहेर काढायची. मागच्या वर्षी पाच दिवस कोकणात घालवले म्हणन्यापेक्षा गाजवले होते. पाच दिवस बाईक वर कोकण पिंजुन काढला होता. अगदीच येणारया नवीन वर्षाचे स्वागत वगेरे असल कौतुक नाही पण येणार्या सलग सुट्ट्यांचा सदुउपयोग म्हणा हव तर.... तसही हल्ली भटकायला कोणत्या कारणांची गरज हल्ली लागतच नाही. अगदी जुलै ऑगस्ट पासुन चर्चा मेलामेली चालु झाली होती.  कधी जायच हे ठरल होत पण कुठ हे लवकर ठरत नव्हत. आणि सगळ्यात मोठा यक्ष प्रश्न होता येणार कोण कोण ???? त्यासाठी लीगली पूर्ण ग्रुप ला मेल टाकण्याच काम विनयन  अगदी पद्धतशीर केल. विनय आमच्या ग्रुप चा असल्या बाहेरच्या उचापतीसाठीचा मँनेजर !!! खरतर हा मेल फक्त वातावरण तापवन्यासाठीच होता कारण कुठ जायच हे अजुन तरी ठरल नव्हत. बारा जणांना  मेल गेले. जायच कुठ हा प्रश्न अजुन तसाच होता. घरचे मागच्याच वर्षी केरळला जाउन आलेले तिकडचे फोटो बघुन केरळ माझ्या डोक्यात घुमत होत. तशी मी विन्याला पण पीन मारली आणि आमच सर्चिंग चालु झाल. काहिकेल्या केरळ आमच्या बजेट मधे बसेना. बजेट वाढल तर तर येनार्यांची संख्या कमी होणार होती. त्यामुळ पुन्हा कधीतरी जाऊ अस म्हणुन केरळला बगल दिली. दूसरा पर्याय होता राजस्थान  !!!

राजस्थान  !!!
काय बघणार तिकड ??? काय आहे वाळवंटात ?? असे सल्ले देखिल आले पण नेहमीप्रमाणे विट्टी उडवावी तस उडवून लावले. आनंदाची गोष्ट म्हणजे कुठ हा प्रश्न मिटला. मी खुश होतो म्हणजे प्लानमधे दोन तीन किल्ल्यांचा समावेश होता आणि बरच काही इतिहासासंबंधी बघायला मिळणार होत. राजस्थानात कुठ ?? जोधपुर आणि जैसेलमेर !!! फायनली डन !!!

मेलामेलीत बाराजण असले तरी शेवटी संख्या पाच सहाच असणार हे माहीत होत. रेल्वेच बुकिंग करण गरजेच होत त्यामुळ कोण कोण येणार हे लवकर ठरन गरजेच होत. अंदाजाप्रमाणे जे येणार होते तेच आले. तरी सुट्ट्यांच अजुन मिळतील की नाही  माहीत नव्हत. दोन तीनच  सुट्ट्या लागणार होत्या इतर दिवस सुट्ट्यांचेच होते. आता पुन्हा मेलामेली येणारे To मधे बाकी Cc मधे !!! सहाजण तयार झालो. विनय व्यास ट्रिप मँनजर, नरेश मालविया राजस्थानला जायच म्हणुन जरा जास्तच खुश, सद्दाम शेख कुठपण आणि कधिपन यायला कायम तयार,  अभिजीत मेस्त्री कायम फिरायला पुढ पण हयावेळी हानुनमारून  नाव  लिहलेल  आणि  प्रितम सुतार शेवट पर्यंत हो हो म्हणणार आणि शेवटच्या वेळेत कलटी देणार खुप वेळचा अनुभव. फायनली सहाजणांच तिकीट बुकिंग झाल, नेहमीप्रमाणे वेटिंग लिस्टमधे..... २९ नोव्हेंबर ला मल्हारगडावर असताना विनयचा मँसेज आला ... ticket confirmed ...आणि फोटोपण. जोधपुर एक्सप्रेस .... २९ डिसेंबर २०१४... संध्याकाळी ६ वाजुन ५० मिनटांनी !!!

 पण सगळ सरळ रेषेत झाल तर मग फिरन कसल ??? अभ्याला सुट्टी मिळत नव्हती. वीकेंडला पण काम कराव लागणार होत, इच्छा असुनही त्याला बेत रद्द करावा लागला. अमोल यायला तयार होता तसा उत्साही पण जरा जास्त मोटीव्हेट करावा लागणारा अमोल पठारे. अमोलला तळ्यातुन मळ्यात आणण्याची जबाबदारी सिडभाइनी ( ह्या ट्रिप मधील सद्दामच नाव ...पिक्चरवाला फोटोग्राफर सिड ... आमचे फोटो चांगले काढावेत म्हणुन !! ) अगदी व्यवस्थित पार पाडली. आता सगळ सुरळीत होत. तोपर्यंत आठ दिवस आधी प्रितम बाबांना साक्षात्कार झाला आणि त्यांनी बाँम्ब टाकला. गावची यात्रा असल्याने येणार नाही. आमच्या भाषेत नेहमीप्रमाणे टांग मारली. प्रितमने टाकलेला बाँम्ब पद्धतशीरपणे बाकीच्यांनी माझ्यावर फोडला. सहापैकी एक सीट मोकळी प्रवास करणार होती.

पुन्हा नविन व्हाटस् अप ग्रुप .....ढीगान मँसेज.... मेलामेली... आणि 

नियोजनाच्या नावाखाली निव्वळ खेचाखेची !!! सगळ्यांना व्यवस्थित सुट्ट्या मिळाल्या होत्या फक्त सद्दामला आजारी पडाव लागणार होत. सगळी तयारी व्यवस्थित झाली. घरूनपण  परवानगी  मिळाली.  म्हणजे थोडासा हट्ट केला की ती मिळतेच.  
३० तारखेला  ऑफिस करून  ट्रेन पकडायची होती. त्यामुळे विनय साहेबांनी स्टेशनपर्यंत खास कँबची सोय केलेली. एक तास आधीच चौघेजण स्टेशनला पोहचलो. ट्रेन यायच्या आधी दहा मिनिट नरेश पोहचला. 
आणि आवाज आला, "जोधपुर एक्सप्रेस प्लाटफॉर्म क्रमांक तीन पर आ रही है । " हा तीन नंबरच मला आठवतय.... आता सेल्फी तो बनता है .....

डावीकडुन  विनय, सद्दाम, मी, नरेश, अमोल

to बी continue.....

बोम्बल्या फकीरान  पुन्हा एकदा सुंबरान मांडलय , काढा पटापट  आपापली घोडी... दामटा गडाकड अन होऊन जाउदे गडकोटांचा जागर !!! उघडा आपापला खजिना अन येउदे जगासमोर आपल्या राजांचे गडकिल्ले !!!!

घुमु दे पुन्हा एकदा सह्याद्रीच चांगभल.... गडकोटाच  चांगभल .. 

आणि चालु झाला दुर्गजागर ... आता फेसबुकवर काही दिवस पुन्हा एकदा गड-कोटांचा जागर बघायला भेटणार होता. प्रत्येकाच्या वेगळ्या नजरेतून किल्ल्यांचे वेगवेगळे भाग माहीतीसह अभ्यासायला मिळणार  होते.  अगदी रायगडापासुन ते जिंजीपर्यंत !!!

ह्यावेळी एकाच विषयावर फोटो टाकायचे अस ठरवलेल .... ठरल वेगवेगळ्या किल्ल्यांची महाद्वार .... पाच दिवस ... पाच किल्ले ... पाच महाद्वार .... सुरुवात ??? सुरवात तर रायगडाच्या महादरवाजापासूनच ....

पायवाटेने वर पोहोचल्यावर महादरवाजा समोर उभा ठाकतो. फसव्या प्रवेशदाराचा हा एक उत्तम नमुना म्हणता येईल. गोमुखी बांधणीमुळे आक्रमणकर्त्याला एका चिंचोळ्या आणि वळणदार मार्गाने पुढे जावे लागते तेव्हा कुठे खरे प्रवेशदार दिसते. वळलेल्या मार्गामुळे दारावर धडक देण्यासाठी हत्तीचा किंवा इतर साधनांचा उपयोग करता येत नाही. महादरवाज्यावरती कातळात पाण्याची दोन खोदीव टाकी आहेत. याचा उपयोग महादरवाजात  असणारया लोकांच्या दैनंदिन वापरासाठी होत असावा. खालून पाहताना तर समोरच्या बलाढ्य बुरुजांमुळे प्रवेशदार दिसतच नाही.  दुसरी महत्वाची गोष्ट  म्हणजे महादरवाजा आला म्हणजे गडमाथा  आला अस नाही. महादरवाजा  आजही त्यावेळच्या  बांधकामशास्त्राला मनोमन मुजरा घालायला लावतो.

#मनात_पुजिन_रायगडा

महादरवाजा

रायगडच्या महादरवाज्यानंतर आता राजगडचा पाली दरवाजा. स्वराज्याच्या अनेक मोहिमा ह्याच दरवाज्यातून निघाल्या. अनेक लढाया मारून  राजे ह्याच दरवाज्यातून आले असतील.हाच स्वराज्याच्या सुखदुखा:चा साक्षीदार !!!

राजमार्गाने वर आल्यावर लागणारा हा पाली दरवाजा... पाली दरवाजा आपल्याला पद्मावती माचिवर घेउन जातो ...इथ दोन खालचा आणि वरचा असे दरवाजे आहेत. खालचा दरवाजातून येणारी वाट पूर्णपणे वरच्या दरवाज्याच्या माराच्या टप्प्यात आहे. किल्ल्यात प्रवेश करताना उजव्या हाताला खडी चढन आणि डाव्या बाजुला दरी अशी रचना इथेसुद्धा पाहायला मिळते. अस या वाटेचं स्वरूप, तुम्हाला वाटेल यात काय विशेष पण "किल्ल्या वर हल्ला झालाच तर गनीम खालून वरती येणार अश्या वेळेस गनीमाच्या उजव्या हाथात तलवार असणार, गडावर येणाऱ्या वाटेच्या उजव्या बाजूला कडा आणि डाव्या बाजूला दरी, गनिमाला तलवार तरी फिरवता येईल का? आणि तलवार फिरवलीच तर डाव्या बाजूला आधार घ्यायला काही  नसल्याने तो दरीत कोसळणार "

जगातील इतिहासकारांनी नोंद घ्यावी असा हा राजगड...

राजगडचा पाली दरवाजा

रतनवाडीचा रतनगड... वाडीत अमुतेश्वराचा रहिवास .... अन पाठीशी रतनगड  !!!

हनुमान दरवाजा !!!

रतनवाडीतुन शिड्यांच्या वाटेने रतनगडावर आल्यावर पहिल्यांदा लागतो गणेश दरवाजा, तो ओलांडून पुढ आले की दोन फाटे फुटतात एक गुहेकडे जातो तर दूसरा आपल्याला हनुमान दरवाजाकडे घेउन जातो. एका बाजुचा बुरुज  थोडा  पडझड झालेला पण अजुन व्यवस्थित असणारा हनुमान दरवाजा. डाव्या बाजुला हनुमानाचे तर उजव्या बाजुला गणपतीचे  शिल्प कोरलेले आहे. मागे जो बाहेर आलेला दिसतोय तो कात्राबाईचा कडा. पुढ गेल्यावर गोल बुरुज लागतो. तिथुन दिसणारा नजारा कोकणकड्याची  आठवण करून  देतो. हनुमान दरवाजा खरया अर्थाने गडावर प्रवेश मिळवुन देतो. रतनगड वरचाच अखंड पाषाणातला  त्रिंबक दरवाजा पाहण्यासारखा आहे.

हनुमान दरवाजा, रतनगड

तान्हाजी मालुसरे यांच्या पराक्रमाचा साक्षीदार किल्ले सिंहगड !!!

जिथ हाताच्या ढाली करुन मरहट्टे   लढले धारातीर्थ पडले ...ज्यानी मराठ्यांचे रौद्ररुपी तांडव बगितले ...जिथ जिवाची पर्वा न करता घरदार विसरून   प्राणांची आहुती दिली ....आधी लगीन कोंढाण्याचे , मग माझ्या रायबाचे असे म्हणत लढता लढता तानाजी मालुसरे ज्या किल्ल्यावर धारातीर्थी पडले तोच " किल्ले सिंहगड..."

कल्याण दरवाजा, सिंहगड !!!

थोडासा वेगळा प्रयत्न ....

लोहगड ... स्वराज्याची तिजोरी .... लक्ष्मी कोठिची श्रीमंती...विंचुकाट्याचा देखनेपणा  आणि तटबंदिचा रुबाब .....

दुर्गजागर मधला हा पाचवा फोटो लोहगडावरून  ....

महादरवाजा, लोहगड !!!

गडावर चढताना एकूण चार प्रवेश्द्वार लागतात,हा मार्ग सर्पाकार असून शेवटच्या द्वारातून खाली पहिले असता अजोड सर्पाकार रचना दिसून येते हेच लोहगडाचे मुख्य आकर्षण आहे. सर्वप्रथम लागतो तो -

गणेश दरवाजा :- असे सांगितले जाते कि या दरवाजाच्या बुरुजाखाली सावळे कुटुंबियांचा नरबळी देण्यात आला होता आणि त्यच्या बदल्यात त्यांच्या वंशजांना लोहगडवाडीची पाटीलकी देण्यात आली. त्यानंतर-

नारायण दरवाजा :- हा दरवाजा नाना फडणवीस यांनी बांधला.येथील भुयारात भात व नाचणी साठवून ठेवण्यात येत.

हनुमान दरवाजा :-हा दरवाजा सर्वात आधी बांधला गेला.

महादरवाजा :- हा गडाचा मुख्य दरवाजा आहे,यावर मारूतीरायाचे शिल्प कोरलेले आहे.